2 Yaş Sendromundaki Öfke Nöbetleri İçin 15 Öneri
Ebeveynlerin değerli bir çoğunluğu çocuk gelişiminde “2 yaş sendromu” ismi verilen devirde zorlandıklarını tabir ediyor. Bu süreçte çocuklar daha öfkeli, daha saldırgan olabiliyorlar ve ani ruh hali değişimleri ile uyku tertibinin bozulması üzere tablolar görülebiliyor. Aslında “İlk ergenlik” olarak tanımlanan bu durumun süreksiz olduğu söz ediliyor. Anne babaların bu devirde sabırlı, sakin olmaları ve uzmanların tekliflerini dikkate almaları değer taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Hastalıkları ve Sıhhati Bölümü’nden Uz. Dr. Serap Sapmaz, “İki yaş sendromu” hakkında bilgi verdi.
Aileler bu devirde paniğe kapılmadan bilinçlenmeli
Doğası gereği 2 yaşında çocuklar kendi gereksinimleriyle daha fazla ilgilenirler ve her şey onlara ilişkin ya da onlarla ilgiliymiş üzere zorlayıcı davranışlar sergileyebilirler. Gelişimsel süreç hakkında bilgisi sonlu olan bireyler bu durumu çocukların bencilce hareket ettikleri tarafında yorumlayabilir. Ekseriyetle ilgilerini çeken rastgele bir şeyi paylaşmayı reddederler ve oyun arkadaşları ile yan yana oynarken bile öteki çocuklarla basitçe etkileşime girmezler. Oyuncaklarını paylaşmak istemezler. Çocuklarının bu üzere davranışları aileleri üzebilir. Lakin bakıldığında çocuklar genelde bu devirde öteki çocuklarla birebir davranışları stantlar.
İki yaşında çocuklar dünyayı neredeyse sırf kendi muhtaçlıkları ve dilekleri üzerinden görürler. Diğerlerinin birebir durumda nasıl hissedebileceğini şimdi anlayamadıkları için, herkesin tam olarak kendileri üzere düşündüğünü ve hissettiğini varsayarlar ve çizgiyi aştıklarını anladıklarında kendilerini denetim edemeyebilirler. Bu nedenlerle öfke nöbetleri üzere ağır hisler esnasında çocuklara tavsiye vermek, sıkıntılarını çözmeye çalışmak önerilmez. Öfke nöbetleri çocuğunuza sıkıntı durumlarda sakin kalmayı öğretmek için büyük bir fırsattır.
Öfke nöbetindeki çocuğa yaklaşım önerileri
Öfke nöbeti esnasında ya da çocuğunuz üzgün olduğunda uygulama teklifleri:
- Farkına varın ve ilgi gösterin- ‘Nasılsın? Biraz sakin görünüyorsun. Konuşmak istediğin bir mevzu var mı?’
- Durumu küçümsemeyin- ‘Abartıyorsun, bu kadar bağırmaya gerek yok.’
- Duygularını küçümsemeyin- ‘Bunun için üzülmeye değmez.’
- Duygularını düzeltmeyin- ‘Bu duruma üzülmemelisin.’
- Duygularını onaylayın- ‘… konusunda kızdığını anlıyorum. Ben de kızardım.’
- Sorunu çözmeyin, tavsiye vermeyin.
- Açık uçlu sorular sorarak nedenin ortaya çıkmasına yardımcı olun. ‘…dan ötürü mı sinirleniyorsun?’
- Neşelendirmeye çalışmayın. Bu durum olaydan ders çıkarılmamasına neden olabilir.
- Kıyaslamayın- ‘Arkadaşın Ali annesini hiç üzmüyor.’
- Eleştirmeyin- ‘Neden … dedin?’
- Konuşmayı kendinize getirmeyin, çocuğunuzun hissine odaklanın.
- Sarılma, sırtını okşama, ellerini tutma yahut omuzlarını sıkma üzere oksitosin artıran temaslar kurun.
- Gerekirse konuşmadan yalnızca yanında oturarak dayanağınızı gösterin.
- Duygularını onaylayın- ‘Ben de olsam üzülürdüm.’
- Empati kurun- ‘Kulağa korkutucu geliyor, bunu yaşadığın için üzgünüm.’
Aileler bu periyotta çocuklarının şımarık yahut denetimden çıkmış olduğunu düşünerek endişelenebilir. Lakin bu telaşlar yersizdir. İnatçı, agresif çocuklar, ekseriyetle niyetlerini ve hislerini hiç dışa vurmuyormuş üzere görünen sessiz, utangaç çocuklar kadar “normal”dir.
Taklit oyunu ona âlâ gelebilir
İronik olarak, çocuğunuzun en çok kendisiyle ilgilenmesine karşın, oyun vaktinin birden fazla başka insanların davranışlarını ve etkinliklerini taklit ederek geçirecektir. Taklit ve “rol yapmak” bu yaştaki favori oyunlardır. İki yaşındaki çocuk, oyuncağını yatağına koyarken yahut oyuncak bebeğini beslerken, ona uyumasını yahut yemeklerini yemesini söylerken annesinin sözcüklerini ve ses tonunu taklit eder. Öbür vakitlerde anne ya da babasının talimatlarına ne kadar dirense de, ebeveyn rolüne geçtiğinde tam olarak onları taklit ederler. Bu oyun aktiflikleri, öteki birinin yerinde olmanın nasıl bir şey olduğunu öğrenmesine yardımcı olur ve gelecekteki arkadaşlıkları için kıymetlidir. Ayrıyeten çocukların ekseriyetle ailelerinin söylediklerini değil yaptıklarını yapma eğiliminde olurlar. Bu durum göstererek düzgün bir rol model olmanın değerini anlamaya da yardımcı olacaktır.
Sosyalleşme ortamı sağlayın
İki yaşındaki çocuğun öteki insanların yanında nasıl davranacağını öğrenmesinin en düzgün yolu, çok sayıda toplumsallaşma ortamı sağlamaktır. Tedirginlik yaşasa da onun öbür çocuklarla birlikte olmasından alıkoymamak değerlidir. Başlangıçta erken devirlerden itibaren açık havaya çıkartarak, her gün parka götürmek ya da iki yahut üç çocukla hudutlu oyun kümeleri oluşturmak akla yatkın olabilir. Kimsenin incinmediğinden yahut üzülmediğinden emin olmak için oyunlarını yakından izlemek gerekse de, çocukların mümkün olduğunca kendi kendilerini yönlendirmelerine müsaade vermek gerekir. (BSHA)
