Akut gastroenterit barsak enfeksiyonu AGE Prof Dr Özgür Karcıoğlu Açıklıyor
AGE nedir
Sıklıkla besinlerle birlikte Fındıkzade Travesti alınan mikrobiyal içeriğin oluşturduğu barsak hücrelerini tutan ishal ile seyreden enfeksiyon Virüslerden amiplere kadar değişik mikroorganizmalar bu enfeksiyona ve ishale yol açabilir Daha sık olarak viral AGE görülür Rotavirus norovirus Fulya Travesti adenovirusler en sık etkenlerdir fakat pratikte mikroskopik tanıya hem gerek yok hem de çok kıymetlidir bu nedenle yapılmaz
Acillere müracaatlar artıyor mu
Evet ülkemizde olağan vakitlerde poliklinik randevuları ve tabip Halkalı Travesti sayısı yetersiz olduğundan küçük salgınlarda bile talep artışı acil servisler üzerinden çözülmektedir İstirahat raporu işin süratli bitmesi serum tedavisi ihtiyacı de en kolay acil servisten çözüldüğü için sıhhat sisteminin eksikleri Levent Travesti acil servisler üzerinden kapatılmakta bu da çok iş yüküne yol açmaktadır İşçi sayısı sedye üzere fizik imkanlar bilhassa akşam saatlerinde kâfi olmayabilmekte bu da çok gerginliğe yanıtlanmayan sıhhat talebi sonucunda Şirinevler Travesti sağlıkçılara karşı şiddete dönüşebilmektedir
Çoğu vakit meskende sıvı tedavisi dinlenme ile çözülebilecekken kâfi bilgi sahibi olmama nedeniyle de acil müracaatlar sık görülmektedir Kitle irtibat araçları toplumsal medya YouTube görüntülerinin faal kullanımı ile bu hususun kısmen çözülebileceğini düşünüyoruz
Norovirusler İshal nedeniyle tabibe başvuran erişkinlerin yaklaşık 20 sinden norovirusler sorumludur Norovirusler virüslerden kaynaklanan ishal salgınlarının 60 95 ini oluşturmaktadır
Nasıl Bulaşır
Esas bulaş ağız dışkı yoluyla fekal oral olur Kreş ve yuvalarda göçmen kamplarında tatil yapılan kamplarda hastanelerde okullarda restorantlarda gemilerde askeri birliklerde ve aile içi bulaş sıktır Norovirus salgınları ekseriyetle şahıstan şahsa temas 35 kontamine su içme suyu havuz suları göl suları buz küpleri ve besin midye istiridye üzere kabuklu deniz hayvanları salatalar dondurma soğuk yiyecekler sandviç taze zerzevat ve meyveler ile oluşmaktadır Virüsün ısı ve klorlamaya nispeten dirençli olması su ve besinle bulaşmasını kolaylaştırmaktadır Virüsün dışkıyla atılımı uzun müddet 3 hafta devam etmekte olup birinci 24 48 saatte atılımı en üst seviyededir
AGE yakınma ve bulguları nelerdir
Gelip süreksiz karın ağrısı atakları kramplar sık ve sulu dışkılama günde 3 kezden fazla kusma iştahsızlık halsizlik görülür Birtakım olgularda bakteriyel içeriğin tesiriyle ateş de görülebilir İleri olgularda su kaybı bulguları görülebilir ve acil tedavi gerektirir Sayılan bulguların tümü her olguda görülmez Tıpkı gün içinde başlayıp biten sulu dışkılama ve bulantı olabileceği üzere günlerce süren hastaneye yatırılan ve ağır seyreden olgular da vardır
Şiddetli olgularda görülen bulgular hangileridir
- İshal ve kusma sonucu su kaybına dehidratasyon bağlı kan basıncı düşmesi nabız hızlanması ağız kuruması göz kürelerinin içe çökmesi
- Kanlı dışkılama
- İnatçı kusmalar
- Bir şey yememe oral alım azlığı
- Yüksek ve inatçı ateş
- Genel durum bozukluğu
- Bilinç değişikliği
- Baygınlık ileri derecede halsizlik
Tanı nasıl konur
Ateşsiz seyreden önemli su kaybı dehidratasyon görülmeyen hastanın genel durumunun manalı biçimde bozulmadığı günde birkaç kere sulu dışkılama ile seyreden olgularda ileri inceleme gerekmeyebilir Doktor kararıyla bu olgular istirahat teklifiyle ayaktan izlenebilir Daha şiddetli olgularda inatçı kusmaların eşlik ettiği su kaybına bağlı bulguların görüldüğü olgular kan sayımı böbrek karaciğer işlev testleri elektrolitler kan şekeri gaita mikroskopisi istenebilir ve tanıya yardımcı olabilir Viral AGE olgularında birçok vakit incelemeler olağanın dışında bulgu vermez
Amebiyazis düşünülen şiddetli olgularda kanlı ishal yahut eşlik eden birtakım hastalıkların varlığında kolonoskopi de gerekebilir Bu olgular yatırılarak izlenecektir
Normal grafinin sıklıkla faydası yoktur Tomografi ve öbür ileri incelemeler nadiren kolay AGE değil de ülseratif kolit yahut Crohn hastalığı düşünüldüğünde genel durumu bozuk olgularda bulguların şiddetli olması durumunda akut batın durumunda örn defans varlığında istenebilir
AGE nasıl tedavi edilir
Ateşsiz seyreden dehidratasyon görülmeyen genel durum bozukluğu olmayan inatçı kusmalar görülmeyen olgularda acil tedavi gerekli değildir Sıvı alımının artırılması güç sindirilen yağdan varlıklı yiyeceklerin alınmaması klinik izlem şiddetli AGE gösteren bulguların örn inatçı kusma ve ateş gelişmesi açısından izlem kâfi tedavi olacaktır
Şiddetli olgularda yukarıda açıklanmıştır önemli bakteriyel enfeksiyonlar amebiyazis kolera üzere durumlarda damar yolu ile sıvı tedavisi ateş düşürücü tedavi ve muhakkak olgularda antibiyotik tedavisi gerekebilir Doktor kararı ile bu tedavi acil serviste başlanıp poliklinik denetimine davet edilebilirsiniz Kimi olgularda ise hastaneye yatırılarak tedavi yapılacaktır Doktor önerisi olmadan antibiyotik kullanımı tedavi edici olmayacağı üzere bilakis barsak florasını bozacağından kötüleşmeye yola açacaktır
Probiyotikler AGE için kesin bir tedavi olmamakla birlikte hasta geçirilen süreyi kısaltmada yardımcı olabilmektedir Ateş ve kusma üzerinde manalı bir tesiri yoktur
Kusma giderici olarak kullanılan ağız yoluyla alınan metoklopramid in AGE olgularında aktifliği hayli düşüktür İnatçı ve tekrarlayıcı kusmalarda ondansetron kümesi tesirlidir
Oral rehidratasyon tedavisi ORT Dünya Sıhhat Örgütü tarafından uzun yıllardır önerilmektedir ve belirli olgularda damar yolu ile sıvı tedavisi ihtiyacını ortadan kaldırabilir Bu sıvı 50 100 mL kg birinci 6 saatte verilerek tedavi başlanabilir
İshal kesici yahut antidiyareik olarak bilinen ilaçların çok özel durumlar dışında tedavide yeri yoktur
İshalli kişinin beslenmesi nasıl olmalıdır
Temel olarak olağan beslenmeyi sürdürmesi kuraldır Güç sindirilen yağlı besinler et vb önerilmez Yetişkinler için çorbalar su alımı zerzevat yemekleri anne sütü emen küçük çocuklar için eskisi üzere devamı hatta daha sık emzirilmesi önerilir Anne sütü almayan bebeklerin ise olağanda aldıkları süt yahut mamalarla öğünler sıklaştırılarak beslenmelerine devam etmeleri uygundur
Özel dikkat gerektiren durumlar nelerdir
Toplam beden sıvısı az olduğu için küçük kayıpları güç tolere eden bebekler küçük çocuklar yaşlılar evvelce değerli böbrek karaciğer kalp ve akciğer hastalıkları olanlar diyabetikler özel kümeleri oluşturur ve daha dikkatli izlenmelidir Bu kümelerde kuşku durumunda hastaneye yatırmaya eğilimli olmak daha uygun olacaktır
İshal salgınlarından korunmak mümkün müdür
Bireysel olarak yahut ailece AGE den korunmak muhtemeldir Tuvalet paklığı ve el yıkama riskli bireylerin havlu bardak çatal kaşık üzere eşyalarının ayrılması en kolay ve tesirli uygulamalardır Nefes yahut dokunma yoluyla bulaşmadığından buna yönelik tedbir almaya gerek yoktur Salgın durumlarında yiyeceklerin bilhassa kaynatılarak tüketilmesi kuşkulu besin alınmaması değerlidir Kollayıcı antibiyotik yahut diğer ilaç alınması uygun değildir
Hastaneden Acil servisten taburcu edilen AGE olgusunun tekrar başvurması hangi durumlarda uygundur
Şiddetli AGE bulgularının ortaya çıktığı beklenmedik biçimde kötüleşme görülen olgular tekrar başvurmalıdır BSHA
